Ποιες είναι οι τεχνικές επεμβατικής ακτινολογίας των σιελογόνων αδένων;
Οι σιελογόνοι αδένες παράγουν το σάλιο, το οποίο καταλήγει στο στόμα μέσω των εκφορητικών πόρων και βοηθά στη διάσπαση των τροφών. Υπάρχουν τρία κύρια ζεύγη σιελογόνων αδένων: οι υπογνάθιοι αδένες (βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα της κάτω γνάθου), οι παρωτίδες (βρίσκονται μεταξύ του ωτός και του άνω άκρου της κάτω γνάθου) και οι υπογλώσσιοι αδένες (βρίσκονται κάτω από τη γλώσσα). Μερικές φορές αποφράσσονται οι εκφορητικοί πόροι των αδένων είτε από τη παρουσία λίθων είτε από παθήσεις άλλης αιτιολογίας. Αφορά το 1% των ενηλίκων.
Οι χειρουργικές επεμβάσεις για την διάνοιξη των πόρων των σιελογόνων αδένων ή για την εξαγωγή των λίθων μπορεί να είναι περίπλοκες, και στις επιπλοκές περιλαμβάνεται η βλάβη του προσωπικού νεύρου και η παράλυση αυτού. Οι τεχνικές της επεμβατικής ακτινολογίας περιλαμβάνουν ελάχιστα επεμβατικές πράξεις, όπως τη σιελοπλαστική, στην οποία χρησιμοποιούνται διαστολείς, baskets ή αεροθάλαμοι για να αποκατασταθεί η σωστή λειτουργία των παρωτίδων και των υπογνάθιων αδένων.
Πώς διεξάγεται;
Η σιελοπλαστική διεξάγεται υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση. Ο επεμβατικός ακτινολόγος εισάγει έναν καθετήρα στην ενδιαφερόμενη περιοχή. Πριν από την σιελοπλαστική δύναται να διενεργηθεί μία διαγνωστική σιελογραφία έτσι ώστε να εκτιμηθεί η θέση και η έκταση της βλάβης. Η διαγνωστική σιελογραφία διενεργείται δια καθετηριασμού του προσβεβλημένου πόρου του σιελογόνου αδένα και η παλίνδρομη σκιαγράφηση του ιωδιούχο διάλυμα.
Κατά τη διάρκεια της σιελοπλαστικής, ένα εύκαμπτο σύρμα οδηγός εισάγεται εντός του πόρου του σιελογόνου αδένα και κατευθύνεται προς την στενωμένη ή την μερικώς αποφραγμένη περιοχή. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας ένα διαστολέα, ή ένα αεροθάλαμο, ο επεμβατικός ακτινολόγος θα διαστείλει τον στενωμένο εκφορητικό πόρο του σιελογόνου αδένα, θα εξάγαγει τις πέτρες (ή και τα δύο), απομακρύνοντας έτσι την αιτία της απόφραξης.
Γιατί να διεξαχθεί;
Οι τεχνικές της επεμβατικής ακτινολογίας δύναται να απομακρύνουν τους λίθους ή τις άλλες αιτίες απόφραξης των σιελογόνων αδένων, ανακουφίζοντας από τα συμπτώματα που προκαλούνται από την απόφραξη. Όταν αναπτύσσονται λίθοι στους αδένες, οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν διάφορα συμπτώματα, όπως πόνο, διόγκωση και φλεγμονή.
Οι τεχνικές της επεμβατικής ακτινολογίας μπορεί να μην αποτελούν την κατάλληλη θεραπεία όταν ο λίθος που προκαλεί την απόφραξη είναι πολύ μεγάλος. Στο σύνολό τους, οι επεμβατικές διαδικασίες θεωρούνται ασφαλείς και επιτυχημένες.
Ποιες είναι οι επιπλοκές;
Οι ασθενείς συνήθως αναφέρουν οίδημα μετά τη διαδικασία, το οποίο υποχωρεί εντός 24-48 ωρών. Μερικοί ασθενείς αναφέρουν ένα αίσθημα καύσου στη γλώσσα, το οποίο υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου.
Άλλες επιπλοκές αποτελούν η παρουσία αιμορραγίας στο στόμα (συνήθως είναι αυτο-περιοριστική και δεν χρειάζεται θεραπεία), ο πόνος κατά τη διάρκεια της επέμβασης και η μόλυνση. Το σκιαγραφικό μέσο μπορεί να διαρρεύσει στον ιστό γύρω , ή μπορεί κατά λάθος να δημιουργήθει μια ψευδή δίοδος. Ωστόσο, αυτά συνήθως δεν προκαλούν μόνιμα αποτελέσματα. Σοβαρότερη επιπλοκή αποτελεί η αποκόλληση του εκφορητικού πόρου, η οποία στη συνέχεια είναι δυνατό να οδηγήσει σε χειρουργική εκτομή του αδένα.
Βιβλιογραφία
1. Buckenham T M, George C D, McVicar D, Moody A R, Coles G S. Digital sialography: imaging and intervention, Br J Radiol. 1994; 67:524–529.
2. Brown JE et al. Minimally invasive radiologically guided intervention for the treatment of salivary calculi, Cardiovasc Intervent Radiol. 2002; 25:352-5.